Czerniaczka grzybiczna

Melanoza jest chorobą matek (czerniaczka jajników matek), robotnic, trutni i sporadycznie czerwia, w przebiegu której w tkankach i narządach zaatakowanych przez Melanosella mors apis dochodzi do zwyrodnienia i martwicy z następowym odkładaniem melaniny. U chorych matek powoduje ona zmniejszenie łub ustanie czerwienia i śmierć. Etiologia. Chorobę wywołuje Melanosella mors apis (klasa Deuteromycetes, rząd Moniliales, rodzina Demotiaceae). Połtiew i Nieszatowa obserwowali chorobę o objawach identycznych u pszczół zakażonych eksperymentalnie do mięśni tułowia i odwłoka hodowlą Aureobasidium pullulans. Za identycznością M. mors apis i A. pullulans przemawiają właściwości morfologiczne, hodowlane i biochemiczne obydwu zarazków, ich patogenność dla pszczół i występowanie w spadzi. M. mors apis wytwarza pleomorficzną grzybnię o zabarwieniu żółtobrązowym, okrągłe oraz owalne, złożone z dwóch lub trzech komórek chlamidospory o wymiarach 2,8÷4,8 X 1,6÷2,8 pm oraz grubościenne elipsowatego kształtu cidia. Do izolacji i namnażania tego zarazka nadaje się najlepiej agar z brzeczką lub wyciągiem ze śliw. Na agarze z brzeczką w temp. 32°C wytwarza on białe, gładkie, połyskujące kolonie, na agarze z wyciągiem ze śliw płaskie, żółtawobiałe kolonie. W miarę upływu czasu powierzchnia kolonii marszczy się i ciemnieje. Na podłożach wzbogaconych ksylozą i arabinozą, w atmosferze wzbogaconej w dwutlenek węgla kolonie mają zabarwienie ciemnobrązowe. Wszystkie dotychczas wyizolowane szczepy M. mors apis rozrzedzają żelatynę. Patogenność. M. mors apis zakaża matki, robotnice i trutnie, rzadko czerw. W warunkach doświadczalnych chorobę wywołano u matek i pszczół po zakażeniu dopochwowym, do jamy ciała oraz do hemolimfy. W zakażeniach eksperymentalnych nie stwierdzono różnic między wiekiem matek i ich podatnością na zakażenie. Z jednakową częstotliwością ulegały zakażeniu zarówno matki 2-dniowe jak i 5-letnie. Po 3÷4 dniach po zakażeniu matki traciły ruchliwość, przy poruszaniu ciągnęły rozdęty odwłok po plastrze lub dennicy i padały po 5÷8 dniach. Zakażone robotnice ginęły po 6÷7 godzinach po zakażeniu. Źródło zakażenia. Źródłem zakażenia jest spadź oraz pyłek zanieczyszczony chlamidosporami, oidiami lub strzępkami grzyba. Patogeneza. Po zakażeniu alimentarnym proces chorobowy rozwija się początkowo w jelicie tylnym, rzadziej w jelicie środkowym, a następnie przenosi się głównie za pośrednictwem hemolimfy do pochwy; rurek jajnikowych, jajowodów, mięśni, wola miodnego, cewek wydal- niczych, gruczołów ślinowych i pęcherzyka jadowego. Po 24 godzinach po inwazji grzyba ma miejsce martwica tkanek z następowym ich przepojeniem ciemnobrunatnym pigmentem.